Pojęcie żywności w prawie żywnościowym
Definicja żywności jest jednym z podstawowych pojęć prawa żywnościowego. Obecnie trudno jest zliczyć wszystkie przepisy (czy to unijne czy krajowe) odnoszące się do niej. Ma to fundamentalne znaczenie przy stosowaniu prawa żywnościowego, w tym przede wszystkim by zgodnie z nim wprowadzać do obrotu produkty spożywcze.
Żywność w prawie unijnym
Unijny prawodawca zdecydował się przyjąć definicję żywności w Rozporządzeniu (WE) nr 178/2002. I tak, zgodnie z jego art. 2:
żywność (środek spożywczy) to:
- jakiekolwiek substancje lub produkty,
- przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone,
- przeznaczone do spożycia przez ludzi lub, których spożycia przez ludzi można się spodziewać.
Ponadto, pojęcie żywności obejmuje napoje, gumę do żucia i wszelkie substancje, łącznie z wodą, świadomie dodane do żywności podczas jej wytwarzania, przygotowania lub obróbki.
Uwaga! Pojęcie żywności nie obejmuje:
- pasz
- zwierząt żywych, chyba że mają być one wprowadzone na rynek do spożycia przez ludzi
- roślin przed dokonaniem zbiorów,
- produktów leczniczych,
- kosmetyków,
- tytoniu i wyrobów tytoniowych,
- narkotyków lub substancji psychotropowych,
- pozostałości i zanieczyszczeń,
- wyrobów medycznych.
...których spożycia przez ludzi można się spodziewać...
To określenie budzi najwięcej wątpliwości i wymaga nieco... wyobraźni. Z praktycznego punktu widzenia musimy ocenić czy istnieje realne prawdopodobieństwo, że dany produkt może zostać spożyty przez człowieka. Unijny prawodawca nie bez powodu stworzył katalog produktów, które za żywność nie zostaną uznane (np. kosmetyki - balsam do ust o smaku truskawkowym, teoretycznie człowiek mógłby zjeść zwilżając wargi językiem na których znajduje się specyfik). Wspomniany katalog zawodzi gdy nie ma w nim budzącej wątpliwości kategorii produktów.
Odpowiedzi możemy się doszukiwać w - dość ubogim - orzecznictwie polskich sądów.
Za żywność zostały uznane m. in. drożdże winiarskie (por. Wyrok NSA z 26.01.2017 r., II GSK 1301/15, LEX nr 2270127), ale już nie nasiona rzepaku (por. Wyrok WSA w Opolu z 27.08.2025 r., I SA/Op 237/25, LEX nr 3916608; chociaż w tym wypadku decydujące miało sklasyfikowanie nasion rzepaku w konkretnym wykazie, a nie ocena możliwości spożycia ich przez ludzi, przede wszystkim po odpowiednim przerobieniu do oleju jadalnego).
Podsumowując, zakwalifikowanie danego produktu jako żywności może w pewnych wypadkach sprawiać problemy, co ma swoje istotne konsekwencje prawne (i to nie tylko w aspekcie wprowadzania na rynek ale i np. opodatkowania).
Artykuł nie odpowiada na Twoje pytanie?
Stan prawny aktualny na dzień: 27 grudnia2025 r.
Pamiętaj! Artykuł nie wyczerpuje w całości zagadnienia i może się okazać, że pominięte kwestie okażą się kluczowe. W razie jakichkolwiek wątpliwości zachęcamy do skorzystania z pierwszej bezpłatnej konsultacji z adwokatem.
Pozostałe artykuły
AgroPrawo.pl - 2025